Shava به معنای بدن بی جان می باشد. این آسانا را مریتاسانا (Mritasana) یا وضعیت مرده نیز می نامند. شاواسانا در واقع یکی از آساناهای یوگا است، که در این حالت جسم و ذهن به تنآرامی میرسند.
شاواسانا یکی از وضعیتهای اصلی خوابیده و پایه انجام بسیاری از حرکات و آساناهای کلاسیک و بسیار مهم یوگا نیز می باشند. حمایت زمین و رها کردن وزن بدن به زمین می تواند امکان اجرای متمرکز و شایسته بسیاری از آساناها را میسر سازد. در واقع شاید بتوان گفت یکی از تفاوت های اساسی یوگا با سایر ورزش ها انجام شاواسانا در انتهای تمرین می باشد، چرا که باعث دفع تمام خستگی هایی که در حین انجام تمرین در بدن ایجاد شده، می شود. و ذهن و بدن را به حالت آرامش و رهایی میرساند.
با بدون حرکت ماندن برای یک مدت و خاموش نگه داشتن ذهن، در حالیکه کاملا آگاه هستید، یاد می گیرید که ریلکس کنید. این استراحت آگاهانه، ذهن و روح را تقویت و سرحال می کند. اما بی حرکت نگه داشتن ذهن، از بی حرکت نگه داشتن بدن بسیار سخت تر است. بنابراین، مهارت پیدا کردن در این وضعیتِ به ظاهر ساده، یکی از سخت ترین مهارت هاست.در ترم های اول معمولا برای پرتوجویان خیلی سخت است که بدن را برای دقایقی بصورت بی جان نگه دارند و معمولا در حین انجام تمرین بدن را حرکت میدهند، اما به مرور زمان وضعیت رهایی راحتتر اتفاق می افتد. اگر نگاهی دیگر به شاواسانا داشته باشیم، نوعی اعتماد و رهایی را به خود، دیگران و جهان هستی بوجود می آورد. و یکی از تکنیک های فوق العاده برای آرامش بدن قبل از خواب و داشتن خوابی عمیق می باشد. هر زمان که از تنش های روزانه خسته شدید، می توانید خود را به انجام دادن یک شاواسانا دعوت کنید.
فواید انجام مداوم شاواسانا چیست؟
اگر این تمرینات را به طور مداوم انجام دهید چه نتایجی را خواهید دید. در زیر به تعدادی از این نتایج اشاره شده است:
⦁ آرام کردن سیستم عصبی
⦁ آرامش ذهن
⦁ بهترین پادزهر استرس های دنیای مدرن
⦁ ریلکس کردن کل بدن
⦁ از بین بردن استرس، خستگی، افسردگی و اضطراب
⦁ بهبود تمرکز
⦁ درمان بی خوابی
⦁ بهبود سلامت ذهنی
⦁ بهترین وضعیت برای تنظیم جریان خون
تمرین شاواسانا چگونه است؟
در زیر به توضیح انجام این آسانا به صورت مرحله ای می پردازیم :
ابتدا به پشت دراز کشیده، کف پاها را روی زمین میگذاریم، از هر سمتی که راحت هستیم آرنج خود را روی زمین میگذاریم و بعد لگن را کمی بالا آورده به پاها نزدیک میکنیم، گودی کمر و تخته پشت را روی زمین میگذاریم. به ترتیب پای راست و چپ را روی زمین صاف می کنیم. کف دست ها به سمت سقف.
اگر کمر دارید زیر ران پایتان، یک بالش کوتاه یا کوسن قرار دهید، که گودی کمر کاملا روی زمین قرار گیرد و بدن در وضعیت راحتتری باشد. یا اگر گردن درد دارید می توانید زیر سر یک بالش خیلی کوتاه بگذارید یا پتوی مسافرتی را چهارلا بزنید و زیر سر بگذارید. در طول شاواسانا بدن می بایست در راحتترین وضعیت خود باشد.
چشم ها را ببندید. برای شروع، یک نفس عمیق بکشید. در طول شاواسانا نفس ها باید ملایم و ظریف و بدن بدون حرکت باشد، تا وضعیت ستون مهره و بدن به هم نخورد. بدون اینکه بخواهید تنفس را کنترل کنید اجازه بدهید بدن خودش تنفس را انجام دهد. کاملا ریلکس باشید و به آرامی نفس بکشید. پرت شدن حواس و رسیدن افکار گوناگون در این نوع مراقبه ها طبیعی است. ولی شما هربار که ذهنتان و حواستان به جای دیگری پرت شد، سعی کنید بدون هیچ تلاشی، بعد از هر بازدم آرام آن را برگردانید
توجه داشته باشید ممکن است به خواب بروید. با تمرین و به تدریج، وقتی سیستم عصبی آرام شد، کاملا احساس آرامش و سرحالی می کنید، بدون آنکه به خواب بروید. مدت زمان شاواسانا معمولا 10 تا 15 دقیقه می باشد. ولی اگر در ابتدا انجام دادن آن برایتان سخت است و فکر میکنید به خواب میروید می توانید مدت زمان آن را کوتاهتر کنید.
آغاز به ریلکس کردن تمام بدن کنید.از انگشتان پای راست شروع کرده، نوک انگشتان پا تا کشاله ی ران، به همین ترتیب برای پای چپ، لگن، تخته پشت، شکم، قفسه سینه، طول دست راست (نوک انگشتان تا سرشانه)، طول دست چپ، گردن، پس سر، تاج سر، سرتاسر صورت و در نهایت برای لحظاتی سرتاسر بدن از نوک انگشتان پاها تا تاج سر رها. توجه داشتید این رهایی فقط ذهننا انجام می شود و ما فقط به هر قسمت از بدن توجه می کنیم بدون آنکه بخواهیم حرکتش بدهیم.
پس از پایان شاواسانا کف پای چپ را روی زمین بگذارید به پهلوی راست دراز بکشید و چند لحطه مثل یک جنین مکث کرده و سپس با کمک دستها و چشم های بسته بنشینید و کف دستها رو مقابل جناق سینه روی هم حرکت دهید تا گرم شود بعد از گرم شدن از بالا تا پایین را نوازش کنید، بعد چشم ها را باز کنید و از تمرین خارج شوید. برای قبل از خواب میتوان بعد از انجام ریلکسی بدن به خواب روید .