تاثیر یوگای جامع بر بیماران مبتلا به ام اس
مالتیپل اسکلروزیس (ام اس ) یک بیماری ناتوان کننده مغز و نخاع (سیستم عصبی مرکزی) است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به غلاف محافظ (میلین) که فیبرهای عصبی را پوشانده حمله می کند و باعث ایجاد مشکلات ارتباطی بین مغز و بقیه بدن می شود. سرانجام این بیماری می تواند باعث آسیب دائمی یا تخریب اعصاب شود. علائم ونشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به ام. اس شدید ممکن است توانایی راه رفتن به طورمستقل یا به طور کلی را از دست بدهند،در حالی که برخی دیگر ممکن است مدت طولانی بهبودی را بدون هیچ گونه علائم جدید تجربه کنند.
هنوز درمان قطعی برای مالتیپل اسکلروز وجود ندارد. اما درمان ها می توانند به بهبودی در حملات ، اصلاح دوره بیماری و مدیریت علائم کمک کنند. این بیماری می تواند علائم مختلفی را برای بیمار ایجاد کند. در اکثر موارد، در ابتدا عوارض بیماری ام اس به تناوب ایجاد شده و بر طرف می شوند. با گذشت زمان، بعضی از این علائم ماندگار شده و می توانند ناتوانی فرد را به همراه داشته باشند.
یوگا از حالت های بدنی، ورزش های تنفسی، آرامش و مراقبه استفاده می کند تا بهترین حالت سلامت جسمی و روانی را به فرد منتقل کند. یوگا یک فعالیت محبوب و ایمن برای افراد مبتلا به ام اس است. به عنوان نوعی ورزش، یوگا از نظر بهبود تعادل، قدرت و انعطاف پذیری، مزایای قابل مقایسه ای با فعالیت هایی مانند پیلاتس یا شنا دارد. با این حال، با یوگا، عناصر آرامش و هوشیاری نیز وجود دارد که نشان داده شده است استرس و افسردگی را بهبود می بخشد. از این رو نباید تأثیر یوگا در ام اس را دست کم گرفت.
یوگای جامع به عنوان یک پکیج کامل از تمرینات بدنی (آسانا) ، تمرینات تنفسی (پرانایام) ، مراقبه ، تغذیه ، یاما و نیاما ، یوگانیدرا (تجسم خلاق) می تواند باعث افزایش سلامت عمومی اعم از جسمی و روانی شود که بیماران مبتلا به ام اس نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند بلکه به دلیل شرایط ویژه خود چندین برابر افراد سالم از مزایای این نوع یوگا بهره مند خواهند شد.
در حالی که می توان فواید جسمی یوگا را مشاهده و اندازه گیری کرد، بسیاری از کارشناسان معتقدند فواید دیگری نیز وجود دارد که حتی فراتر از این نیز هستند.
دیوید سیمون، متخصص مغز و اعصاب و مدیر عامل و مدیر پزشکی مرکز رفاه Chopra در کارلسباد، می گوید:"ما به یوگا به عنوان یک فناوری برای کاهش تلاطم جسمی و روانی، آرام کردن ذهن و کاهش استرس نگاه می کنیم. تمرکز ما بر کاهش علائم بیماری های عصبی با تغییر در ارتباط بیمار با آن ها است. هنگامی که افراد مبتلا به درد مزمن استرس خود را با استفاده از یوگا و مدیتیشن کاهش می دهند، توانایی خود را در تعدیل درد و رنج می یابند."
مرکز Chopra با بسیاری از افراد مبتلا به MS و سایر بیماری هایی که باعث درد عضلانی-اسکلتی می شوند کار می کند. به گفته دکتر سیمون، افراد مبتلا به درد مزمن معمولاً تنش را در جاهایی که ناراحتی دارند، به عنوان راهی برای کنترل آن نگه می دارند. دکتر سایمون می گوید، بخشی از محدودیت آن ها به دلیل درد فیزیولوژیکی است اما این تنگی عضله یکی دیگر از عوامل مؤثر است. یوگا به آن ها می آموزد که در کجا درد را تحمل می کنند، در آن نواحی نفس می کشند و انعطاف پذیری خود را گسترش می دهند تا بتوانند تنش را آزاد کنند. همچنین یوگا برای کاهش خستگی و کنترل اسپاسم بسیار عالی است، زیرا به کل سیستم شما - ذهن و بدن انرژی می بخشد.
یوگای جامع به تغذیهی افراد نیز توجه ویژه ای دارد . غذایی که می‌خوریم روی بدن و احساسات و حتی ذهن ما اثر می‌گذارد. باید به کیفیت طبیعی غذایی که می‌خوریم توجه کنیم تا فعالیت‌های ما به مرور دچار اختلال نشود. غذاهای ناسالم و ناهماهنگ گوارش و بافت‌های بدن ما را با تجمع و انباشتگی رسوبات دچار اختلال می‌کند و انرژی ما و حرارت گوارشمان را تحلیل می‌برد.
آیورودا همچون دیگر دانش‌های شرقی جهان را از منظر عملکرد عناصر بررسی می‌کند و کیفیاتی همچون سنگینی و سبکی - خشکی و تری - سردی و گرمی را در عملکرد انسان‌ها مؤثر می‌داند.
شناخت عناصر و طبایع و قوانین آن به ما کمک می‌کند تا در فعالیت‌های روزانه و همینطور تمرین‌های فیزیکی و ذهنی یوگا، کیفیتی بهتر داشته باشیم و صدای بدنمان را بهتر بشنویم.
پاکسازی و روزه‌داری به‌عنوان راهکاری طبیعی می‌تواند ارتباط ما را با بدنمان بهبود بخشد اما برای روزه گرفتن باید به آمادگی بدن توجه داشته باشیم و بگذاریم ابتدا بدنمان آن را اعلام آمادگی کند.
با آموختن و رعایت اصول آیورودا و آشنایی با دوشاها هر فردی می تواند با خوردن غذاهای سازگار با دوشای خود از ابتلا به بیماری ها پیشگیری کرده و افراد مبتلا به ام اس نیز می توانند با خوردن غذاهای مناسب با دوشای بدن خود و امساک از خوردن غذاهای سرد به روند بهبود خود کمک موثری کنند.
مراقبه نیز به عنوان یک بخش دیگر از یوگای جامع بر بهبود بیماران مبتلا به ام اس موثر است. مراقبه یا مدیتیشن به معنای تفکر عمیق است، ولی امروزه این واژه بیشتر از تأمل، با معنای تمرکز کاربرد دارد. بنابراین مراقبه را می‌توان مجموعه‌ای از تمرکز، نگاه به درون و آرامش روحی دانست. مراقبه عمدتاً با یافتن آگاهی، تغییر آگاهی و رسیدن به آرامش سر و کار دارد. این روزها به دلیل افزایش مشغله فکری افراد و برنامه‌های فشرده زندگی، سطح استرس و اضطراب افزایش یافته است و روش‌هایی مانند مراقبه که بر کاهش این مشکلات نقش مؤثری دارند، محبوبیت بیشتری یافته‌اند.
مراقبه می‌تواند سطح کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش دهد و به آرامش بیشتر افراد کمک کند. تکرار یک مانترا (یک کلمه یا عبارت) در هنگام مدیتیشن نیز می‌تواند اثرات آرام‌بخشی داشته باشد و با تمرکز روی مانترا، می‌توان ذهن را از افکار منحرف‌کننده دور کرد.
واضح است هر اقدامی که باعث کاهش استرس و افزایش آرامش در افراد شود گام بزرگی در روند بهبود بیماری ام اس است زیرا که تمامی تحقیقات نقش آرامش را در درمان بیماری ام اس تایید کرده اند.
تنفس، روش دم و بازدم يکي از مهم‌ترين موضوعات، هنگام انجام تمرينات و حرکات ورزشي هستند. تنفس صحيح و درست مي‌تواند انرژي زيادي را براي بدن حفظ کند و همچنين بدن را سالم‌تر نگه دارد، در حالي که روش غير صحيح آن مي‌تواند انرژي زيادي از بدن بگيرد و به سلامت بدن آسيب وارد کند. تنفس صحيح همچنين موجب مي‌شود تا انتقال و تامين خون از قلب به رگ‌هاي بدن، بهتر و مرتب‌تر انجام پذيرد. اين موضوع به عملکرد بهتر سيستم لنفاني انسان نيز کمک مي‌کند. البته فراموش نکنيد که نوع هوايي که تنفس مي‌کنيد نيز بسيار مهم است. هواي تنفس شونده، به ويژه هنگام انجام تمرينات و حرکات ورزشي، بايد پاک و غيرآلوده باشد.
پرانایاما یا کنترل نیروی حیاتی بخشی تفکیک‌ناپذیر از یوگاست پرانایاما گسترش آگاهی در سطوح ظریف وجود است. استفاده از پرانایاما جهت پاکسازی حواس و ذهن از انباشتگی‌های احساسی، هیجانی اجتناب‌ناپذیر است. پرانایاما اصلی‌ترین مدخل جدایی ذهن از محسوسات است.
با آموختن تکنیک های تنفس در پرانایاما ماهیچه‌ها نیرومندتر شده ، حس شادی و نشاط افزایش پیدا می کند. با پرانایاما می توان به هیجانات غیرطبیعی و افسردگی پایان داده و فعالیت دو نیم‌کره مغز را هماهنگ کرد. با پرانایاما می توان جایگاه واقعی آسانا را کشف و آن را کامل کرد. پرانایامای یوگای جامع در سطوح مختلف، کاملاً منطبق با زندگی امروز و شرایط ذهنی-بدنی پرتوجویان آموزش داده می‌شود.
یکی دیگر از بخش های جالب و مفید یوگای جامع یوگانیدرا است . یوگانیدرا پیشرفت در آموزش، رسیدن به خواسته‌ها، تغییر رفتارهای ذهنی، رها شدن از عادت‌های نادرست، عبور از ترس‌ها، کسب اعتماد به‌نفس، شناخت هدف و قصد در زندگی و ... است.
یوگانیدرا (بازآموزی ذهن) تکنیکی نیرومند و باستانی است که از طریق نزدیک شدن به وضعیت آلفا و آرامش عمیق و رسیدن به محدوده‌ی ناخودآگاه و نیمه خودآگاه، امکان تغییر بسیاری از الگوها و داده‌های ذهنی که باورها و عادات ما را می‌سازند را فراهم می‌نماید.
همچنین دوره تخصصی یاما و نیاما در یوگای جامع با استفاده از تکنیک‌های کارآمد و کاربردی و با تمریناتی ساده به آموزش این قوانین می‌پردازد:
معصومیت، راستی، درستی، رهایی از تمایلات و وابستگی،
پاکیزه ماندن، قناعت، ریاضت، مطالعه و شناخت، رضایت و تسلیم
تجربه دوره‌ی یاما و نیاما برای پرتوجویان، تحول زیبای زندگی خواهد بود و آرامش و سلامت روان را برای افراد به ارمغان خواهد آورد.
همانطور که مختصرا اشاره شد هر کدام از بخشهای یوگا به تنهایی باعث افزایش سلامت جسمی و روانی افراد و به ویژه افراد مبتلا به ام اس می شود اگر این بخشها کنار هم گذاشته شده و به صورت یک پکیج جامع آموزش داده شود مسلما تاثیری چند برابر خواهد داشت.
گرد آورنده و نویسنده: لیلا فرخ زاد
منبع
چوپرا ، دیپاک، سلامتی کامل، ترجمه ح‍م‍ی‍درض‍ا ب‍ل‍وچ و ح‍س‍ن ه‍ن‍دی‌زاده،
صمیمی ، سینا ، مقالات سایت یوگای سینا https://www.sinayogaonline.com/