دوشا چیست ؟

دوشا یک کلمه  سانسکریت است و از واژه «دوش » یعنی « خطا » ،«تخریب و فساد »گرفته شده است و منظور از آن نیرویی است که در صورت بی تعادلی ،موجب تخریب و فساد سیستم حیاتی میشود .

معنای دیگر آن «ساختار »،« اصل عملکردی » و «خلط» بوده که در طب سنتی مترادف  «مزاج » است و البته به آن تیپ بدنی هم میگویند .

دوشا  =  مزاج  =  تیپ بدنی

از آنجا که هدف تمرینات یوگا هماهنگی  و تعادل  بین ذهن و جسم  ما میباشد و برای برخورداری از حداکثر نتایج  حاصل از تمرینات یوگا در ابتدا لازم است تا نوع   تیپ بدنی (دوشا ) خود را بشناسیم .

هر رویداد و تغییری که در ذهن مارخ می دهد بر بدن ما هم تاثیر گذارد   مثلا  ترسیدن که بر ذهن ما تاثیر می گذارد، بر بدن ما هم تاثیر می گذارد و موجب ترشح آدرنالین در خون میشود که هم فشارخون و هم تعریق بیشتر میشود که این یک رویداد بدنی است .

البته عکس این موضوع هم وجود  دارد هر تغییر در بدن موجب واکنش در سطح ذهن میشود فردی که دچار دندان درد  میشود که در سطح بدنی است موجب عدم تمرکز و ضعف حافظه است که یک تغییر در سطح ذهنی است.

      ذهن <---------> بدن

دوشا اجازه میدهد که ذهن و بدن باهم گفتگوداشته باشند و تبادل انجام دهند و تعادل در دوشا موجب سلامتی  می شود .

در یوگا دو سطح تیپ بدنی معرفی شده  است  با نام «سه گونا » و « سه دوشا»

شناخت سه گونا و سه دوشا  از اهمیت یکسان و مهمی برخوردارند تا بتوانیم ظرفیت طبیعی خود را بشناسیم و هر دو پایه  و زیر بنای تمرینات یوگا را فراهم می کنند که هم پویایی ویژه ذهنی –بدنی و هم سطح ویژه پیشرفت معنوی را در ما منعکس می نمایند.

دوشا  که  شامل  :          1- کافا         2- پیتا        3- واتا 

هر یاخته بدن می باید حاوی  سه اصل بنیادی  فوق باشد . چون دوشای واتا همه حرکات بدن را کنترل می کند و دوشای پیتا کنترل سوخت و ساز را بعهده  دارد و دوشای کافا مسئول کنترل ساختار بدن است .

گونا  شامل :           1- ساتوا       2-  راجاس       3-  تاماس  

 ضمنا در طب سنتی ما  چهار طبع  و چهار مزاج  معرفی شده است که  به شرح ذیل  میباشد . 

طبع های چهار گانه                               مزاجها 

        سرد                                            سودایی

       گرم                                              بلغمی

       خشک                                        صفراوی

      مرطوب                                          دموی    

حال با توجه  و  تعمق بر مطالب فوق نخست تیپ  بدن خود را باید بشناسیم . با آگاهی و شناخت دوشا یا تیپ بدنی خود میتوانیم رژیم غذایی ،نوع تمرینات بدنی ،شیوه زندگی روزمره و دیگر اقداماتی  که باید انجام دهیم را قاطعانه تعیین کرده و روی  آنها متمرکز شویم  .

یک تیپ بدنی (مثلا واتا )، در نا چیز ترین جزییات نیز در دنیایی زندگی  میکند  که رنگ  واتا را بر خود دارد .  باید بداند چه غذایی او را متعادل میکند ، چه ساعتی از روز  برای انجام تمرینات خود انتخاب نماید ، چه فصلی  و چه سنی  و چه محیط هایی بر روی  تیپ بدنی  او اثر گذار است .                                                                

      ادامه دارد